Hukuk Eğitiminin Diğer Ülkelerle Mukayesesi

   Yazar: Melike ÖZAY

 

  Toplumsal düzenin sağlanmasında hukukun önemi tartışmasızdır. Hukuk, toplumsal düzeni kurallar ve yaptırımlar ile sağlar. Hukuka gerekli önem gösterilmezse toplumda da çözülmeler başlar. Bunun için de hukuk eğitimine ayrıca önem verilmesi gerekmektedir. Etkili ve sağlıklı bir hukuk eğitimi toplumsal düzen için olmazsa olmazdır. Bu çalışmada yurt dışında hukuk eğitimi genel hatlarıyla ele alınacaktır.

Almanya'da Hukuk Eğitimi

   Almanya’da hukuk eğitimin süresi ortalama 5 yıldır. Öğrenciler, öğrenimleri boyunca tüm ana derslerde tez hazırlarlar. 5 yıllık eğitim süresinin bitiminde, öğrenciler “1. Devlet Sınavı” adı verilen bir sınava girerler. Bu sınavın amacı, öğrencilerin mesleki açıdan yeterli olup olmadıklarını ölçmektir. Staj süreci ise Türkiye’deki staj sürecine göre değişiklik göstermektedir. Fakülteden mezun olan tüm öğrencilerin staj eğitimi aynıdır. Türkiye’deki avukatlık stajı, hâkim-savcılık stajı gibi bir ayrım yoktur. Staj süresi 2 yıldır.

Staj süreci şu şekilde işlemektedir:

1-5. ay: Asliye hukuk veya sulh hukuk mahkemelerinde hâkimlik stajı

6-8. ay: Savcılık stajı

9-11. ay: İdare kurumu stajı

12-21. ay: Avukatlık stajı

22-24. ay: Seçimlik staj (Yurtdışı da olabilir). Burada hâkimlik stajı da mümkün.

25.ay: Sözlü sınav

   Stajın 21. ayında ise stajyerler “2. Devlet Sınavı” adlı sınava girerler. Stajyerin, staj süresince ücretleri de devlet tarafından ödenmektedir. Bu sınavlardan başarılı olarak geçen stajyerler avukat ya da yargıç olmak için nitelikli olarak kabul edilir.

Amerika'da Hukuk Eğitimi

   Amerika’da hukuk eğitimine başlayabilmek için 4 yıllık bir lisans programından mezun olmak gerekir. Lisans eğitimini tamamlamış öğrencilerin “LSAT” adı verilen Hukuk Okullarına Giriş Sınavından yeterli puan almaları gerekir.

   Amerika’da hukuk eğitiminin süresi 3 yıldır. Eğitimlerinin birinci senesinde öğrenciler ağırlıklı olarak uygulamada pratikliği sağlayan “vaka çalışması” yaparlar. İkinci senelerinde ise pratik yapabilecekleri farklı eğitim modelleri üzerinde eğitim alıp staj arayışı içerisine girerler. Üçüncü senelerinde ise seçmeli derslere ağırlık verilir. Dilerlerse Fikrî mülkiyet hukuku, insan hakları hukuku, ticaret hukuku, göçmen hukuku gibi konuları ileride uzmanlaşabilmek için çalışırlar.

   3 yıllık hukuk eğitimini tamamlayan öğrenciler “Juris Doctor” olmaya hak kazanırlar. Fakat bunun için de mezun öğrencilerin baro sınavlarına girmeleri gerekir. Bu sınavı başarıyla geçen öğrenciler, avukatlık yapmaya hak kazanırlar.

İngiltere'de Hukuk Eğitimi

   İngiltere’de hukuk eğitimi 3 yıl sürmektedir. Bazı koşullarda 1 yıllık hazırlık senesiyle bu süre 4 yıl olmaktadır. Bazı üniversiteler, hukuk bölümüne girmek için “LNAT” adı verilen sınavda başarılı olmak şartını aramaktadır. İngiltere’de hukuk eğitimi, teorik derslerin yanı sıra staj ve ödevlerle uygulamaya yönelik olarak desteklenir.

İngiltere’de avukatlar iki farklı alanda çalışır. “Solictor” adı verilen avukatlar dosya avukatı iken, “Barrister” adı verilen avukatlar savunma avukatıdır.
Solictor avukat olmak için gerekli staj süresi 2 yıl iken, Barrister avukat olmak için gerekli staj süresi 1 yıldır. Barrister avukatlık, Solictor avukatlığa göre daha az tercih edilmektedir. Bunun temel sebebi, Solictor avukatlığın ekonomik açıdan şartlarının daha iyi olmasıdır.

Avustralya'da Hukuk Eğitimi

   Avusturalya’da hukuk eğitiminin süresi 4 yıldır. 4 yılın sonunda öğrenciler LLB diploması almaya hak kazanırlar. Bunun dışında, öğrencinin zaten bir lisans diploması mevcut ise JD (Juris Doctor) ile de avukat olması mümkündür. Lisans eğitiminden sonra avukat olmak için pratik hukuk eğitiminin tamamlanması şarttır. Bu eğitim yaklaşık 6 ay sürer. Bu eğitimden sonra avukat olmak için gereken şart ise yasal uygulamaya kabul edilmektir.

   Daha sonra bir avukat gözetiminde 2-3 yıl çalıştıktan sonra Uygulama Sertifikası almaya hak kazanılır. Bu sertifika ile avukat olarak çalışmaya hak kazanılır.

Fransa'da Hukuk Eğitimi

   Fransa’da hukuk eğitiminin süresi 3 yıldır. 3 yıllık lisans eğitimini tamamlayan öğrenciler 1 yıl yüksek lisans eğitimi alırlar. Eğitim süresini tamamlayan öğrenciler, yazılı ve sözlü sınava tabi tutulurlar. Bu sınavda başarı oranı %40 civarındadır. Bu sınava sadece 3 kez girilebilmektedir. Sınavda başarılı olan öğrenciler 2 yıl boyunca avukatlık stajı yaparlar. Staj bitiminde stajyerler tekrardan bir sınava tabi tutulur. Bu sistemde, Fransa’da hukuk fakültesine giren öğrencilerin %20’si avukat ve %5’i hâkim olabilmektedir. Stajyer avukatın ücretini, baro sahibi avukat öder.

   Fransa’da avukatlar, hâkim ve savcılarla aynı cübbeyi giyer. Hâkim ve savcı adaylarının da 6 ay avukatlık stajı yapması zorunludur. Bu durum, Fransa’da avukatlık mesleğinin saygınlığını göstermektedir.

   Türkiye’de hukuk eğitimini ele aldığımızda ne yazık ki birçok üniversitede hukuk fakültesinin yeterli donanıma sahip olmadığını görmekteyiz. Artan hukuk fakültelerinin sayısı da bizleri düşünmeye sevk etmektedir. Öte yandan stajyer avukatların çalışma koşullarındaki olumsuzluklar da sosyal medyada sık sık gündem olmaktadır. Hukuk fakültelerine giriş barajının yükseltilmesi ve fakülteden mezun olan öğrencilerin mesleğe başlamak için bir yazılı sınava tâbi tutulması ise yaşanan olumlu gelişmelerdendir. Olumlu gelişmelerin artmasını temenni ediyoruz.

Kaynakçalar

http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2004-54-76
https://edcon.com.tr/amerika-da-hukuk-egitimine-genel-bir-bakis-amerika-da-egitim/
https://www.hotcourses-turkey.com/study-in-the-uk/subject-guides/studying-law-in-the-uk/
https://worldscholarshipforum.com/tr/how-long-does-it-take-to-become-a-lawyer/
https://www.adaletbiz.com
https://www.turkiyehukuk.org/fransada-avukatlik-sistemi/
https://avukatkilinc.com/fransada-avukat-olmak/
https://www.youtube.com/watch?v=0jhMLFohVC0
https://www.hukukogrenimi.com/Fransa/
https://www.hotcourses-turkey.com/study-abroad-info/subject-guides/subject-guidesstudying-law-abroad/
https://www.fransakonsoloslugu.org/fransada-universite-egitimi
https://www.hukukogrenimi.com/Avustralya/
https://www.egitimal.com/blog/hangi-ulkede-hukuk-egitimi-almaliyim
https://worldscholarshipforum.com/tr/how-long-does-it-take-to-become-a-lawyer/
https://www.hotcourses-turkey.com/study-in-the-uk/subject-guides/studying-law-in-the-uk/
https://edcon.com.tr/ingiltere-de-hukuk-egitimi/
https://edcon.com.tr/amerika-da-hukuk-egitimine-genel-bir-bakis-amerika-da-egitim/
https://www.hukukogrenimi.com/Almanya/
https://www.hotcourses-turkey.com/study-abroad-info/subject-guides/avrupada-hukuk-okumakhukuk-okuyabileceginiz-en-iyi-okullar/
http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/20_1_1.pdf